Premio OzieriPremio Ozieri di Letteratura Sarda 
TESTO

Vida de Belledda

Medas pentzant chi totu sas matas benint pastinadas dae s'òmine chi pigat unu marrone e una pala, faghet una toffa in su terrinu e interrat sas raighinas.

Ma faltant.

Belledda, pro assempru no est nàschida gai. Nemos l'at pastinada.

Una die una Piga at istrintu in farrancas unu lande e comente faghiat semper l'at cuadu intro unu surcu iscorrovadu in su terrinu dae unu sirbone. Apustis carchi tempus una die at pròpiu e su lande amentandesi de èssere unu sèmene de crecu, at comintzadu a brotare e a pònnere raighinas.

Belledda no ischiat ancora ite fuit, s'abizaiat chi in sa terra acanta b'aiat àteras raighinas, li pariant prus piticas dae sas suas, ma pentzaiat chi fiant sa matessi cosa. Posca àteru tempus, s'est abizada chi cussos filos birdes de erba acanta a issa abarraiant prus in bassu, issa invetzes creschiat die pro die e una die s'est rèndida contu chi teniat gana, bi lu naraiat s'istintu, de artziare semper prus a susu, de arribare in artu, de si che apichirrare fintzas a su chelu.

Dae sa die, abell' abellu, at comintzadu a cumprèndere chie fiat, ca no fiat un'erba ma una mata, chi a ùrtimos de beranu no si che sicaiat comente s'erba acanta a issa e chi a ùrtimos de atonzu si che sicaiant sas fòzas suas e su bentu che las bolaiat atesu. Apustis carchi annu at comintzadu, paris  cun sas fòzas a bogare sos frutos: landes comente sas chi fiat issa a su comintzu. Cando sos landes sunt madurados in sos chimos, si sunt saludados e los at lassados falare a terra. Tando at comintzadu a bìere sos animales: sòrighes e sirbones chi s'acostiaiant pro papare su lande rutu, berbeghes chi paschiant s'erba in su terrinu suta issa e fintzas carchi òmine chi passaiat e chi teniat contu de sas berbeghes.

In cussas mutas, Belledda biviat sas dies suas sulenas ma s'abizaiat chi li mancaiat carchi cosa. Donzi annu in beranu azunghiat chimos noos e allargaiat in su terrinu frunzas e raighinas. E donzi beranu pigaiat semper prus cara a su chelu. Ischiat chi fiat una bella mata ma s'intendiat sola.

E sola fiat.

No teniat sa cumpanzia de àteras matas che a issa e no cumprendiat comente mai mancari donzi annu cumpriat mizas e mizas de landes, mancu unu de cussos poniat raighinas e si faghiat crèschere diventande mata. Po paritzos annos Belledda est abarrada sola e ùnica mata in cussu terrinu pistadu dae berbeghes famigosas chi no lassaiant crèschere mancu unu filu de erba, àpenas lu bidiant ispuntende si lu paschiant. Apustis, Belledda puru at cumpresu chi sos landes suos, sas raighinas las poniant, ma apenas brotian sas primas fozigheddas sas berbeghes si che las papaiant e mancu una matighedda renessiat a crèschere e a diventare mata.

Cun su colare de su tempus, at comintzadu a connòschere sos primos cambiamentos de sas istajones, s'abizaiat in beranu chi in sos chimos, sa corza  ancora ùmida e amoddigada dae sas abbas, teniat sa gana de s'aperrere e de brotare fozas e frores noos, e in s'atonzu sos primos fritos, faghiant sicare sas fozas chi ruiant a terra comente mariposas istontonadas e movias dae su bentu; a connòschere sa caldura de s'istiu cun cuddas dies de bentu de sole chi sicaiat su terrinu faghindela istare male dae sa chima in artu a sas raighinas suta terra; a connoschere e a timere s'àstragu fritu de sas malas dies de ierru chi l'agataiat ispòza de sas fozas e l'isfritaiat sa frua e sa vida.

Cun su colare de su tempus Belledda at comintzadu a dare importàntzia a totu su chi si moviat a inghìriu: a sos bobois isfadosos chi la beniant a chircare in beranu e chi a bortas li punghiant sas fozas o fintzas si las papaiant. A su bentu chi mescamente in sos meses de arbile e maju sulaiat sos frores e los azuaiat in s'impodhinónzu. A sos puzones chi in totus sas istajones si frimaiant in sos chimos, chie pro pagos istantes e chie pro meses intreos. In beranu su tempus issoro de s’amore, l'allegraiant cun tzìrrios, cantos e bolos, puzones de medas colores e mannesas. Cando si frimaiant in carchi chimu russu o fine chi esserent, Belledda los connoschiat dae su pesu: lèbiu cantu unu boboi su petorriruju e grae invetzes e cun su tzichirriu isfadosu sa corroga. Galanos e coloridos sos piticaos e sas papalinas, nieddos che pighe sos istullos e sos crobos. Cantu fiat cuntenta si carchi loba de puzones faghiat su niu in mesu de carchi nou de sos chimos suos, Belledda sighiat sa loba dae cando comintzaiat a fraigare su niu. Poniant chimigheddos e pàzas russas subra sos chimos suos e cussa fiat sa parte de foras de su niu,  in sa parte de intro, inue si crocaiant sos bentreddos,  poniant sos matèriales prus lèbios e moddes: filos, cantos de roba e pinnias. Los bidiat dae cando comintzaiant amorende, bidiat sa femina criende sos oos, bidiat pustis galu, mascru e femina chi los crochiant e cando naschiant sos puzoneddos los bidiat andende e torrende dae su niu a chissai a inue. Torraiant cun boboieddos e bermigheddos chi intregaiant a s' apitítu bràmidu de sos bentreddos, ponindelos in su biculeddu issoro. Si  sos bentreddos no los bidiant arribende, los tzirriaiant cun pìulos semper prus artos e insurdidores. Ite bellesa cando comintzaiant a pigare vida, Belledda renessiat a cumprèndere sas mòvidas issoro giai dae cando, ancora intro su corzu de s'ou si aprestaiant a lu bicare po essire a foras. E ite ermosura pustis, cando si moviant intro su niu o caminende subra sos chimos cun cuddas farrancheddas chi a Belledda faghiant su tzintzirigu. Galu prus ermosu cando pro sas primas bortas si pesaiant a bolare, Belledda chircaiat de allonghiare chimos e fòzas, po acumpanzare su bolu e pro impedire chi sos puzoneddos esserent potzidos rùere a terra faghindesi male.

Una die, de repente, Belledda s'est abizada chi carchi cosa fuit cambiende, no intendiat prus sos campanatzos de sas berbeghes e no las bidiat paschende. Su pastore istracu e imbetzadu no at  sighidu a fàghere su pastore, s'at bèndidu sa roba e at lassadu su terrinu inue biviat Belledda a su chi si faghet.

Dae sùbitu sos primos landes ant comintzadu a brotare e a pònnere raighinas e sigomente no b'aiat berbeghes o àteras bestias chi si papaiant sas fozas, a inghìriu de Belledda est comintzadu a crèschere unu buscu de matigheddas de crecu. Belledda chi ischiat chi sos landes chi ant postu raighinas, fiant pròpios in terra dae sos chimos suos, teniat s'atinu chi los podiat cunsiderare fizos suos. Sas matigheddas sunt diventadas matas chi ant bogadu àteros landes chi a borta issoro brotaiant e diventaiant matas. Belledda est gasi diventada un'ispètzie de mama manna de paritzas matas chi si sunt fatas buscu. Pro annos sa vida sua e cussa de su buscu chi la inghiriaiat est sighida semper matessi, Belledda abadiaiat e bidiat prus atesu ca fuit no solu sa prus manna ma fintzas meda prus arta de totus sas àteras matas. Cando in su buscu arribaiant sas musinadas de bentu, fuit sa prima a si nde abizare. Cando arribaiant, a bortas apustis de bolos chi sunt durados oras o dies, fiat sa prima mata inue sos puzones istracos andaiant a si pasare. Belledda bidiat atesu: bidiat sas lughes de una tzitade addenotte, su riflessu de sos rajos de su sole in abbas chi podiant èssere unu lagu o mancari unu mare. Bidiat medas àteras cosas chi sas àteras matas de su buscu no bidiant. A bortas pentzaiat chi li fiat piaghidu andare a bìere de prus acanta cussas cosas. Bìere sa tzitade, cussos fràigos artos prus de issa, cussas màchinas chi si moviant in sas istradas, cussos òmines semper in movimentu chi no si frimaiant mancu sa notte. Bìere cussos montes artos chi bidiat a s'arbèschida in sas dies craras. E bìere cussas pischinas mannas de abba chi mutiant lagu o mare, bìere cantu fiant mannos e comente mai su sole s'isprigaiat in issos e proite subra no bi naschiant ne matas e ne erba. Est pro cussas curiosidades chi Belledda at comintzadu a pentzare chi sa cosa chi li fiat piaghida de prus fiat cussa de podet diventare unu puzone, unu puzone mannu chi si pesaiat in bolu subra su buscu, subra montes e mares, lagos e tzitades, chi si faghiat su niu in d'unu padru mannu e crochiat e pesaiat puzoneddos chi apustis pigaiant su bolu cun issa in artu, semper prus in artu in su chelu, fintzas a arribare a saludare su sole.

Una die comente medas àteras, faghinde cussos pensamentos, zirat s'abaidada  cara a su mare, in diressione de inue a s'arbèschida bidiat s'artziada de su sole, ma mancari fiat una carda die de istiu chena nues, su sole no lu bidiat, E no bidiat su mare. Bidiat, fiat atesu e non la bidiat bene, un'ispètzie de neula comente cussa chi in dies de ierru li capitaiat de bìere fintzas in su buscu. Ma s'istintu li naraiat chi no fiat neula. Tando sunt comintzados a arribare dae cussos chirros, puzones assustados, chi si frimaiant pagos attimos a pasare in sos chimos suos e apustis, semper assustados, si che bolaiant prus atesu. Coladu unu pagu de tempus Belledda bidiat chi sighiat sa professone de sos puzones, ma no solu, suta sos chimos ant comintzadu a colare sirbones e muvrones, caddos e àteras bestias fuinde dae carchi cosa. Belledda at comintzadu a cumprèndere de èssere in perìgulu, issa e totu su buscu. Intantu cussa chi no fiat neula ma fumu sighiat a avantzare e Belledda dae sa chima comintzaiat a bìere fintzas sas pampas de fogu chi comintzaiant a brusiare carchi moderina: chessa, mudregu, ru, aladerru e totu su chi agataiant. Apustis at bidu brusiare sas primas matas. At intesu comente unu cropu mannu, comente milli istrales chi l'iscudiant pro che la segare. So morta, at pentzadu. E tando, collinde totus sa fortzas, unfrande sa frua chi la faghiat bìvere dae sas raighinas a s'ùrtimu chimu in sa punta arta, at comintzadu a si nannigare. Sas raighinas ant comintzadu a mòvere sa terra e sas frunzas a si mòvere comente alas de unu puzone zigante. Belledda cheriat bolare, si che cheriat fuire dae cussu terrinu chi l'aiat bida nàschere e apustis crèschere po annos, fuire atesu de cussas pampas de morte. Cun s'ùrtima ischitzinada forte at intesu sa terra chi si unfraiat e sas raighinas liberadas chi sighiant truncu, naes, e frunzas. Belledda at comintzadu  a bolare in su bentu de sole caente, in artu, semper prus in artu cara a su monte, cara a sa friscura, cara a s'abba, cara a su sarvamentu, cara a sa vida.

 

SCHEDA DELL'OPERA
Titolo

Vida de Belledda

Sezione Sezione Prosa
Autore Franco Sotgiu
Nome  
Anno 2023
Argomento  
Descrizione  
Lingua  
Editore Premio Ozieri
Contributore ATHENA SRL
Tipo  
Formato  
Fonte Premio Ozieri
Relazione Concorso Premio Ozieri 2023
Copertura Logudoro, Sardegna Italia
Diritti Comune Ozieri, Premio Ozieri
Analisi del Testo  

Novità

NOVITA'

Epigrafia Giudicale. Sant’Antioco di Bisarcio: un’epigrafe commemorativa (1190-95)

 di Gian Gabriele Cau

 

Il saggio è stato pubblicato in  «Sardegna Antica: culture mediterranee», n. 50 (2016), pp. 35-42.

 

 

In una precedente occasione, sulle pagine di questa rivista, si è trattato di una iscrizione graffita nella chiesa di S. Antioco di Bisarcio, in agro di Ozieri. Si presentò, allora, uno studio sull’epigrafe

NOVITA'

Un inedito simulacro del Cristo Risorto (1780 circa) di Giuseppe Antonio Lonis, nella chiesa di S. Lucia di Ozieri

di Gian Gabriele Cau

 

Nel primo numero della «Voce del Logudoro» di quest’anno (VdL 22 gennaio) si dava notizia di cinque inediti simulacri del patrimonio di arte sacra di Ozieri, attribuiti, sulla base dell’analisi stilistica, a Giuseppe Antonio Lonis concordemente considerato dalla critica il massimo rappresentante dell’arte scultoria in Sardegna della seconda metà del Settecento.

Eventi e Iniziative

PRIMO PIANO

61^ EDITZIONE: PREMIASCIONE ONLINE!

SAPADU SU 27 DE FREARZU, A ORA DE SAS 17,00 PREMIASCIONE CUN DIRETTA ONLINE YOUTUBE DE SA 61^ EDITZIONE DE SU PREMIU OTIERI

Pro bider sa diretta clicca custu: Youtube Premio Ozieri

OTIERI: SA PATRIA DE SA POESIA

PRIMO PIANO

SEMIFINALE POETRY SLAM SARDEGNA 2020

col patrocinio del Premio Ozieri di Letteratura Sarda ed il Comune di Ozieri, ospiteremo la Semifinale del Poetry Slam Sardegna.

Venerdì 11 settembre, CAMPETTI SAN GAVINO, ORE 20,00 - Ingresso libero
(ATTENZIONE: IN CASO DI MALTEMPO L'EVENTO SI TERRA' AL TEATRO CIVICO "ORIANA FALLACI")
L'evento è parte integrante del ricco programma della 61^ edizione del premio Ozieri di Letteratura Sarda ed inserito nel cartellone della manifestazione “ESTIAMO IN PIAZZA 2020”, organizzata dal comune di Ozieri.

PRIMO PIANO

61^ EDITZIONE: SOS PREMIADOS

PREMIO OZIERI - 61a Edizione 2020

 

V E R B A L E    D E    S A    G I U R I A

 

Sos premiados

Setzione 1 - Poesia Sarda «Antoni Sanna»

  1. Giovanni Fiori: In su montiju meu
  2. Gian Bernardo Piroddi: Comente artizaias tue
  3. Pier Giuseppe Branca: Istadera de su mundu

 

PRIMO PIANO

60^ EDIZIONE - MANIFESTAZIONE PUBBLICA CONCLUSIVA

60^ EDIZIONE - MANIFESTAZIONE PUBBLICA CONCLUSIVA, PREMIAZIONE DEGLI AUTORI E RECITA DEI LAVORI.

OZIERI, SABATO 29 FEBBRAIO 2020 - TEATRO CIVICO "ORIANA FALLACI", ORE 15,30

Ospiti:

i poeti premiati nelle 3 sezioni del bando, Banda Brigata Sassari, Giuseppe Meloni (storico), Salvatore Ligios (fotografo/editore),

Torna all'inizio del contenuto