Premio OzieriPremio Ozieri di Letteratura Sarda 

Informazioni sull'opera

TESTO


Medea


Su bobboi si m'aeret collìu innantis de depere narrere su chi sa cussiessia
m'obbrigat a contare...
Jeo no apo mancu lumene. Sas femminas d'una borta no aiamus nen cussu ne
atteru. Soe solu sa muzere de Resone e mamma de Nasone.
Po narrer sa santa veridade Resone e Nasone son solu duos proerzos chi sa zente
irbaìa lis at postu
in custa bidda de malas allegas
inue su zistru faghet parte de sa vida.
Su primu paralumene si l'an postu po s'abitudine mai morta de maridu miu de cherrere
semper sa resone
in domo e in atterue; su secundu
po su nasu maduru che pompia de
Tiniscola chi sa natura at dau a fizu miu.
Custu malu contu
a dolu mannu miu
est cumentzau in beranu de su 1995.
Nasone
su fizu mannu
est istau pesau a sa pudderichina
dae unu babbu "maschilista"

comente naran como
chi cheret narrer: ornine chi non dat ne onore nen valore a sas
feminas e tant'e prus pagu dat sa crae de sa bussa. Nasone fipi narande
irfadau de
curruntonare ineco e inelo
e de proare sa conca a sas pitzinnas
propiu comente aiat fattu
e sighiat a fagher su babbu
fit partìu a cussa chi unu tempus fit s'Unione Sovietica. Pustis
de sa rutta de su muru de Berlinu
tottu contain ispantos de cussos logos. Narain chi fin
terras firzines
terras inue bastait de moffere su pruere chin s'iscarpa po agattare
iscusorzos de oro e d'atteros minerales chi sos tontos de cussos locos no ischian
pressiare.
Fizu miu
incantau dae custos contos chene capu nen eoa
aiat irfainau sas tancas
e su bestiamene de familia
po chircare in atterue pane menzus de lìmpidu.
Non fit tontu Nasone. Fit solu mandrone
vissiau e famìu de orizontes noales. Issu
aiat istudiau in Milanu e si fit fattu pratigu de computer e de tottu cussos ordiminzos chi no
isco mancu 'itte si naran o a ghitte servin. In sa Russia noa
narait issu
an bisonzu de tottu
custos trastes elettronicos e
comente narat su ditzu: "In terra de tzegos
biadu chie jughet
un'ogru".
Azuau dae su mere mannu de Continente
Nasone che fit parau in Rostov
inue
cumandait sas bendidas e sa posta in opera de cussos aurtos modernos. Sa paga fit bona
e su trattamentu fit galu menzus. Podiat pesare no una ma duas familias
si solu aeret
juttu sa conca a postu.
In cussa tzittade
ghenna tra duos mundos
fizu miu aiat connottu a Medea
una
braghera pitzinna chin pilos d'oro e ogros de mare
chin sa cale
pagu tempu a pustis si fit
cojuau.
Comente apo jai narau
su dinare non lis mancait ma
dae su chi mi timìo non mi fipi
sarvàa. Nasone fit ingorrosu che-i su babbu e nudda pariat chi li bastaret. Inie si fit postu a
banda dae su mere de Continente e aiat fundau un'attera sotziedade
fatta prus de
paraulas boidas e ingabos chi non de bonu faghere. Su printzipale nou pediat dinare a
dresta e a manca; dinare chi sas prus bortas li negain. Tando
chin losingas d'interesse e
paraulas de mele
ch'aiat ghettau in badu a Medea a cumbinchere su babbu a li fagher a
avallu.
Tziu Bette
omine de siendas mannas
chi bidiat cust'istranzu che-i su fumu in ogros
si che fit lassau conchinare
non tantu po sas largas promintas de su gheneru
cantu po
s'istima chi aiat po sa fiza.
Sos affaeres non fin andaos comente Nasone sonniait. Su dinare chi sas bancas
l'aian imprestau e s'istadu l'aiat istrinau
su tontu
l'aiat postu tottu in atziones de
s'economia noa
chi
sigunde issu
li depiat torrare unu fruttu deghe bortas prus mannu.


Non solu su fruttu
ma mancu su fundu fit torrau a su mere sonniadore. Una sienda
manna si fit perdia in sas andalas iscuras de sa fìnantza e Nasone fit arrumbau chin d-unu
pramu de nasu
galu in prus de su chi juchiat.
Cust'illusione de ricchesas chene travallàas
aiat lassau nudu a issu e peri su
sogru
chi non tzelait de pranghere sa malasorte sua.
Nasone aiat piantau sos depidos semenaos in logu anzenu e fit torrau a bidda

impare chin Medea
prinza manna de su primu fizu.
S'unicu iscusorzu chi issu aiat carrau a domo
e non fit pagu
fit s'oro de sos pilos
de seda de Medea e sa prenda manna de s'istima sua chi
mancu pustis de sa brulla chi
Nasone aiat fattu a su babbu de issa
fit bènnia mancu. Sa pitzinna fit abberu cumbinta chi
solu sa malasorte e non sa mala conca de su maridu
los aiat jutos a cussu puntu.
In bidda
Nasone aiat cumentzau medas fainas e croncuìu manc'una
S'iscusa chi aiat prus a manu
fit custa crisi chene fine e chen'essida chi non li
permittiat de creschere e de s'irricchire
comente s'ispipillesa e s'arrampìu suu de zente de
prudone meritait.
Medea sighiat a creere a tottu su chi narait su maridu e a travallare in parte sua
pesandeche sa familia chi
die po die fin fromande.
Sa pitzinna pilibrunda fit menzus de Nasone in tottu sas fainas. Nois de familia

però
custas cosas non las podiamus narrer ca non fit compitu nostru
tant'e prus chi: su
babbu non cheriat e sa mamma non podiat.
Medea fit prus ischìa de su maridu
prus travalladora
prus aggarràa a sa familia e
prus crompìa de cussu iscappiavias chi po nove meses apo juttu in sa 'entre. Ma su
samben est samben e po tottu sa vida apo fattu su derettu a tortu
difendende virtudes
d'omine chi esistian solu in sos disizos mios e in sos bàntidos boidos de su babbu.
Medea aiat acattau un'impreu in sas iscolas
inue imparait su russu a sos
istudiantes. Su sero
tres bortas sa chida
faghiat sa mastra de musica in sos coros chi in
bidda fin naschinde che-i su tuntunnìu. In prus
daiat carchi lessione de ingresu e de turcu
a zovanos de s'universidade. Su cocene
in familia non mancait
ma sa poverina no aiat
tempus mancu de torrare s'alinu.
Prus de una borta
maridu e muzere si fin briaos in su partizòne de dirittos e
doveres; pariat chi non s'agattaret mai sa lacana inue finiat sa libertade de s'unu e
cumentzait su dirittu de s'attera.
E amentati
l'inzurzait Nasone "ca t'apo sarvau dae cussu mundu d'isperdìssiu
p9
ti batture a custu logu inue tottu est bundassia e democratzia
inue donniunu podet bivere
una vida dinna de omines. In logu tuu b'aiat solu famene e prepotessias e barbaros chi
non an mai connottu sa vera tzivilidade."
Su chi narait Nasone fit beru. Medea depiat piantare sas costumassias de sa terra
sua po intrare in custu chelu de sa cultura nostra. Cussa poveritta
però
pariat chi non
resessiret a irmenticare s'attacamentu e su rispettu a sos mannos suos
s'orgogliu de
travallare po non dipendere dae nessunu
sa fide in ideales oramai sizios e colaos dae su
tempus e tottu cussos sonnios antigorios de mundos isperdios
chi in logu nostru fin solu
contassias de sos mannos.
In custa patria chi l'aiat acollozìa
podiat godire de sas usantzias noas
inue su
mundu de sas ideas e de sa fide in 'd-unu cras prus lugorosu fit diventau oje
partorinde
trastes che-i su telefoneddu
sa televisione
sas buttegas mannas chi nos bendian tottu
cussas cosas de sa cales aiamus bisonzu e peri cussas chi non servian a nudda si no a
fagher ingrassare su mere de sa buttega. Fit una cursa a chie comporait de prus... impera
e imbola... impera e imbola... fit su dilliriu de donniunu. Intas sos sentidos s'imperain e
s'imbolain a su propiu 'ettu dae custa sotziedade chi pariat andande che ostinàa a
s'ischervicadorzu.
Inoghe
Medea aiat connottu sa rinuntzia a sa responsabilidade
inue fit menzus a
fagher cras su chi si podiat fagher oje
comente chi s'omine s'intenderet immortale. Custu


fit su rennu de riccos e d'ispipillos
inue sa zente dromia no aiat dirittu de esistessia. Unu
mundu inue sos abitadores pariat chi aeren dau sas passiones e sos sonnios a cambiu a
pare po una vida de istogomo prenu
inue su deus EURO imponiat sas liturzias suas

regulàas dae su passu pressosu de su tempus nou.
Si sa democratzia cheret narrer a render ischiava sa muzere po gruvennare sos
vissios de su maridu, la rinnego chin tottu su coro. Nessis, in domo mia, sa femina at solu
una parte de sos garrios de sa vida, inoghe depo fagher a mamma e a babbu, depo
losingare e briare sos pipios, depo balanzare e gastare in sa manera zusta, po podere
nudricare duos fizos e unu maridu
li rispondiat Medea chin boghe d'amorada arrepentìa.
Tue non mi cumprendes
abboghinait Nasone
puntu in sa carre bia "non dromo sa
notte pessande a sa manera de nos campare chin dinnidade e de t'illiberare de tottu
custos impirìgos chi ti renden gosi de malu more."
Fortzis, sa notte, non dromis po atteros mutivos... mascamente si ses in bona
cumpanzia, nuscande tafanarios assuaos, democraticamente offertos a su menzus
comporadore.
Sa bria
sighiat a bortas po oras intreas e sos duos brionzanos s'iffranchiain s'anima
chin paraulas de fogu
e chin fustes chi aian saniette d'onore e de dovere. Briain chene
birgonza peruna po su chi fini o fin istaos unu tempus
cando s'amore aiat istrapostu tottu
sas visiones de su mundu.
In cussas nottes chene pasu
Medea aiat pessamentos de dilliriu inue sa morte e sa
vida parian pedire sacrifissios innossentes. Ma cando sa lughe de su sole torrait colore e
vida a sos ogros e a sos risittos de sos fizos
li pariat chi sa rughe sua essere prus levia de
trazare.
In logu nostru
inue una borta sas feminas non podian antiare sa cara ne amustrare
sos cambutzos
sas costumassias si fin ziràas a s'imbesse. Sos catzadore de petta 'era
non fin prus sos omines: sas feminas aian picau su post'issoro e chircain de cuperare tottu
sas occasiones perdias in s'andare de sos seculos. Corcare a lettu chin d-una femina fit
prus fatzile de si servire una zorronada. A su propiu modu
però
beniat bene a partire su
cumone. Donnia iscusa pariat bona po cantare cudda tiritera antiga chi narait: "donniunu a
domo sua
sa padedda che l'urrua'..." E sos mannos issoro si los collian
chi esseret a
bona o a mala 'oza
mumuchiande contra custos fizos chi non cumprendian prus
nen prus
resessian a cumandare.
Su travallu non fit meda
nen de sobru fit sa gana de travallare. Tottu cussos
impreos pacu pulios e de paga istifassione
benian lassaos a sos poverittos bennios dae
innedda chi
a bellu a bellu
pigain su postu de sos nostros in sas biddas
in sas
campannas
e in sa comunidade chi s'illargait a usantzias e pessos d'atterue.
Custa fit sa terra inue Nasone e Medea chircain de trampare s'esistessia
tra
bisonzos d'istima e de potessia. Una e attera fin semper fuias dae sas manos d'isperdissiu
de Nasone
chi pariat falare in chisina tottu su chi tocait.


In d'unu de cussos aposentos illacanaos
inue sa musica issurdait minores e
mannos e buffonzu e atteras pestulessias fachian ammacchiare sas pessones
Nasone
aiat joviau sa fiza de tziu Breonte
mere de buttegas e de una televisione locale
chi
faghiat de issu unu de sos omines prus riccos de Orobè.
Sa pitzinna jughiat prus vissios chi non pilos in conca
ma fin difetteddos chi non si
notaini meda
carrarzaos comente fini dae unu contu currente chi tirait che calamida sos
lambidores de sos omines de su tertzu millenniu.
Nasone
non fit tzertu su primu amore nen su prim'omine po sa ricca pruddeda ma

custa borta pariat abberu chi aeret acattau su cumpanzu zustu de sa vida. Su fattu chi
s'amoradu esseret cojuau e fizau
pariat dare unu saniette nou a cust'urtimu disizu: su



sapore de sa disubidiessia
si disubidiessia b'esistiat galu in custu tempus modernu inue
tottu fit lìtzidu.
S'amoradu
oramai intrande in tempus
aiat bene fattu sos carculos suos. A Medea
l'aiat pedìu su divortziu
non po partire abberu su cumone
ma solu pò essere liberu de si
cojuare chin s'antzedda noa e godire de sas ricchesas suas
siendas chi dian aere fattu
codomu a tottucantos.
In pacas paraulas
su disinnu de s'omine fit de aere una muzere
po sas occasiones
mannas e una a fittianu
chi no aeret troppu pretesas. A sa fine de sos contos
Nasone fit
faghende custu sacrifitziu po istrinare bonu colare peri a sos fizos e a sa prima muzere chi
fit semper tiràa che pedde in broccu
colande dae s'unu impirìgu a s'atteru.
Sas cosas pariat propiu chi si ponneren in bonu
a sigunde sos disizos de Nasone.
Sa pitzinna fit ammacchiàa de cust'omine crompiu e ispipillu
chi la cumprendiat comente
mai nemos l'aiat cumpresa e su babbu de issa non bidiat s'ora de intregare custa fiza chi
l'aiat semper dau milli dolores de conca.
Medea aiat cuntzediu su divortziu a su maridu
non po su mutivu chi issu diat aere
chertu
ma po si che lu toddere dae pes una borta po semper. In dom'issoro
Nasone non
fit prus nen maridu nen babbu; tantu baliat chi s'appartaret a su corru de sa furca chi
l'andait menzus.
In domo de tziu Breonte fin tottu affusaos approntande su cojuvìu de s'erede e de
Nasone. Cust'urtimu fit galu disintzertu si pedire o nono dinare a s'amorada noa. Tando
a
fura a fura ch'aiat picau tottu su chi aiat pottiu dae sa domo de sa prima muzere. In prus
de sos pagos soddos chi aiat acattau
s'isposu si ch'aiat postu in buzacca s'aneddu chin
su brillante de Medea
amentu de tempos ditzosos e unica vera sienda arrumbàa a sa
muzere abbandonàa; su restu fin solu pentimentos e tetulìas.
Chin s'aneddu furau
s'isposu aiat fattu bella figura e sa coppia noa fit andàa a
fagher festa a sa solita sala "imbriaga sentidos".
Fortzis sa fiza de tziu Breonte fit cumentzande a si pentire
galu innantis de si
cojuare
o fortzis fit sa manera sua de essere femina: semper ammiràa e semper chircàa
dae tottu sos omines. Su sero sa majia si fit truncàa. Torraos a dom'issoro sos duos si fin
briaos e
pustis de sas paraulas
fin bolàas sas iscambessadas. Sa pitzinna fit rutta de
mala manera secandesi s'aneddu de trugu.
Nasone
a sa marzanina comente a semper
aiat lassau sa femmina in terra e si fit
inneddau dae cussu paradisu chi s'assimizait oramai a un'ifferru.
Sa zustissia at fattu su restu...
Aende acattau s'aneddu de s'istranza pilibrunda in s'ala de sa morta
tottu aian
croncuìu chi sa mortore fit Medea. Menzus a dare sas curpas a una bennia dae cudd'ala
de mare chi no a sa zente nostra. Beniat prus a punt'in zosso pessare chi sos malos fin
solu sos atteros
sos diversos
sos chi non cumprendiamus o nos faghiat codomu a non
cumprendere. Cussas pessones a sas cales si lis daiat peri sa curpa de custos tempos
noos inue su cras pressosu cambiait animas e carres de sos pitzinnos
gramuzandesi
che
una sue sos propios porcheddos
non solu s'eris ma intas s'oje.
Deus mi pèrdonet!... Jeo ischio chi tottu custu non fit beru ma apo calliau
ponendeli
su camu a sa cussiessia.
Oje non mi la sento prus de mi barattare s'anima po su malu fruttu de sa 'entre mia.
Ispero chi sa veridare bessat a craru e chie at curpa paghet curpa.




Gonario Carta Brocca
Via Lamarmora 186
08022 Dorgali NU
0784 96622/96382


SCHEDA DELL'OPERA
TitoloMEDEA
Sezione
AutoreGonario Carta Brocca
NomeC2006001
Anno2006 
Argomento 
Descrizione
Lingua 
EditorePremio Ozieri
ContributoreTecnoService
Tipo 
Formato 
FontePremio Ozieri
RelazioneConcorso Premio Ozieri 2006 
CoperturaItalia, Sardegna, Logudoro
DirittiComune di Ozieri - Premio Ozieri
Analisi del Testo

Novità

NOVITA'

Epigrafia Giudicale. Sant’Antioco di Bisarcio: un’epigrafe commemorativa (1190-95)

 di Gian Gabriele Cau

 

Il saggio è stato pubblicato in  «Sardegna Antica: culture mediterranee», n. 50 (2016), pp. 35-42.

 

 

In una precedente occasione, sulle pagine di questa rivista, si è trattato di una iscrizione graffita nella chiesa di S. Antioco di Bisarcio, in agro di Ozieri. Si presentò, allora, uno studio sull’epigrafe

NOVITA'

Un inedito simulacro del Cristo Risorto (1780 circa) di Giuseppe Antonio Lonis, nella chiesa di S. Lucia di Ozieri

di Gian Gabriele Cau

 

Nel primo numero della «Voce del Logudoro» di quest’anno (VdL 22 gennaio) si dava notizia di cinque inediti simulacri del patrimonio di arte sacra di Ozieri, attribuiti, sulla base dell’analisi stilistica, a Giuseppe Antonio Lonis concordemente considerato dalla critica il massimo rappresentante dell’arte scultoria in Sardegna della seconda metà del Settecento.

Eventi e Iniziative

PRIMO PIANO

61^ EDITZIONE: PREMIASCIONE ONLINE!

SAPADU SU 27 DE FREARZU, A ORA DE SAS 17,00 PREMIASCIONE CUN DIRETTA ONLINE YOUTUBE DE SA 61^ EDITZIONE DE SU PREMIU OTIERI

Pro bider sa diretta clicca custu: Youtube Premio Ozieri

OTIERI: SA PATRIA DE SA POESIA

PRIMO PIANO

SEMIFINALE POETRY SLAM SARDEGNA 2020

col patrocinio del Premio Ozieri di Letteratura Sarda ed il Comune di Ozieri, ospiteremo la Semifinale del Poetry Slam Sardegna.

Venerdì 11 settembre, CAMPETTI SAN GAVINO, ORE 20,00 - Ingresso libero
(ATTENZIONE: IN CASO DI MALTEMPO L'EVENTO SI TERRA' AL TEATRO CIVICO "ORIANA FALLACI")
L'evento è parte integrante del ricco programma della 61^ edizione del premio Ozieri di Letteratura Sarda ed inserito nel cartellone della manifestazione “ESTIAMO IN PIAZZA 2020”, organizzata dal comune di Ozieri.

PRIMO PIANO

61^ EDITZIONE: SOS PREMIADOS

PREMIO OZIERI - 61a Edizione 2020

 

V E R B A L E    D E    S A    G I U R I A

 

Sos premiados

Setzione 1 - Poesia Sarda «Antoni Sanna»

  1. Giovanni Fiori: In su montiju meu
  2. Gian Bernardo Piroddi: Comente artizaias tue
  3. Pier Giuseppe Branca: Istadera de su mundu

 

PRIMO PIANO

60^ EDIZIONE - MANIFESTAZIONE PUBBLICA CONCLUSIVA

60^ EDIZIONE - MANIFESTAZIONE PUBBLICA CONCLUSIVA, PREMIAZIONE DEGLI AUTORI E RECITA DEI LAVORI.

OZIERI, SABATO 29 FEBBRAIO 2020 - TEATRO CIVICO "ORIANA FALLACI", ORE 15,30

Ospiti:

i poeti premiati nelle 3 sezioni del bando, Banda Brigata Sassari, Giuseppe Meloni (storico), Salvatore Ligios (fotografo/editore),

Torna all'inizio del contenuto