Informazioni sull'opera
S'istoria de tiu Bachis Pisu de Arriola
In d'unu paiseddu de su Campidanu de Oristanis in s'oru de su riu connottu da'e tottus cun su nomene "Riu
mare foghe" b'iat unu campu mannu semper prantadu a caltzoffas
e in mesu a cussu campu una pinnetta
ammuntada a cannisone e ludu impastadu.
In cussa pinnetta bi viviat su proprietariu de su terrinu: Tiu Bachis Pisu.
Tiu Bachis fuit un omine bene idu dae tottus po su fattu chi fuit de bonu coro
e finas ca creiat in Deus e in sos
santos e non faghiat a mancu de andare tottu sas dominigas a iscultare sa missa.
Ogni manzanu appena pesadu dae su lettu pregait nessi po mes'ora
leait una tazza 'e abba e un' uccone de
pane tostu comente ilmulzu
posca via a tribagliare s'ortu de sas caltzoffas
abbare e isalgare sas tramattas
su
pisu
e tottu sas atteras cosas chi bi teniat da 'e s'annu a s'annu; dogni sero carrigait su carretto cun sa frutta e
verdura chi aiat preparadu e su manzanu chitto a passu passu che la trazait finas a su paisu
po la endere.
Comente dogni santa die cando torrait a sa pinnetta faghiat sos contos de su 'alanzu; ma
a parte su pane e sas
pagas fittas de mortadella chi aiat comporadu in sa buttega
no l'addurait che pagos soddittos
eppuru su carretto
nde l'iat torradu boidu comente sempere.
Gusta olta puru biazu a boidu - narait tiu Bachis a issu e totu -Eppuru so andadu a bidda cun d'unu carretto
prenu, appo 'endidu tottu, e a mala pena b'est bessidu s'ite 'e mandigare. No at a essere po cussa dozzina de
caltzoffas chi appo regaladu a comare Marianzala, o po cussos pagos chilos de patata dados a cussa poberitta
'e Filumena chi tenet otto ftzos de campare e su maridu disoccupadu? E boh! A bi pensare a crasa!
No lu daiat a biere
ma sa resone de su fattu chi non balanzait nudda fuit su troppu bonu coro: a issu li bastait de
'alanzare su tantigheddu po poder mandigare
e tottu s'atteru lu regalait a sos bisonzosos.
Custu fattu a fortza e tempus est arrivadu in altu in altu
finas a origas de s'Onnipotente
chi
meda cuntentu de
cussu beneffatore
at decisu de lu recumpensare.
Unu sero a s'iscurìgantinu tiu Bachis fuit friscurande in s'oru 'e sa gianna 'e sa pinnetta a cando
tottu in d'una
calat da in altu una lughe forte e si frimmat propiu in s'oru de inue fuit issu. In mesu 'e cussa lughe b' iat un
omine altu cun s'alba longa; fuit bestidu in abidu biancu
comente unu padre e attaccados a su coldone b' iat
mattulos de craes de dogni misura.
Cuss' omine cun s'alba bianca
appenas postu pes in terra
s'abbaidat a tiu Bachis e
tottu sorridente
li narat:
Buona sera signor Pisu, deo so' santu Pedru e mi hat mandadu Deus po lu ringratziare de tottu su bene chi at
fattu a sos poberos, e de lu avvisare chi sa diga de su Tirsu est tzedinde e tra pagu nde at a ruer, e sas biddas
chi bi sun sutta che an a esser tiradas da e s'unda finas a mare.
Deus m'at incarrigadu de li narrer de non si preoccupare ca, grascias a su bene chi at fattu a sos poberos, fostè
at a esser unu de sos pagos chi si salvana.
E gasi nande Santu Pedru saludat e che isparit de colpu, che unu lampu, comente fuit arrivadu.
In su matessi momentu cumintzan sos tronos e sos lampos, e cumintzat a proer a deffugliu.
S'ortu 'e sas caltzoffas est quasi ammuntadu, e s'abba in s'oru 'e sa pinnetta arrivat giai a brenugos de tiu
Bachis, ma issu, tetteru che canna, chena timer abbaidat a cara a sa diga pregande e gioghittande cun sos
ranos de su rosariu.
Tott' in d'una s'intendet unu burdellu comente unu terremotu: sa diga at tzedidu.
Tiu Bachis est frimmu cun s'abba chi l'arrivat a pettorras, s'abbaidat in giru e si nde riet cun su rosariu istrintu
intro su punzu.
A s'improvisu s'intendet sa muida de unu motore...
Sun duos Crabarissos cun d'unu gommone prenu de pitzinnos e de feminas betzas. Comente passan in s'oru
sou, tentan de che lu setzer susu, ma issu si ispostat de colpu e lis narat :
Andai
andai! Deu istu beni
deu seu
salvu!"
Cando s'abba l'arrivat a su trugu
passat una barca manna de sa forestale e
bidindelu tetteru e birde che rampu
'e frenugu
tentan de che lu pigare a susu
ma po totta risposta si indendene narrer:
Andai! Andai puru! / Deo non setzo cun nemos, / ne a motore ne a remos, /chi mi salvo seu siguru!
S'abba l'arrivat subra 'e conca
e sighit a aumentare. Tiu Bachis est tranquigliu. Ma si comente no ischit ne
nadare ne fagher su pische
cumintzat a nde inguller troppu e
culpa 'e cussu
serrai sos ojios e si che morit.
Cando los torrat a aberrer
s'abbaidat in giru: est ispaesadu in mesu 'e tottu cussa lughe! Su campu 'e sas
caltzoffas est isparidu e a su postu sou b'at unu logu mannu cantu curret ojiu totu prenu de pitticcas nues chi
faghen su chiri-chiri e de zente cun sas alas bestidos de biancu.
Tiu Bachis
nervosu in mesu tottu cussa zente istranza! Pinnigat sas alas chi sun toccande sa punta in terra e si
accosiat a unu chi portat unu chilcu de lughe a pagu trettu dae conca
Nerzet Bon'omine -li domandat- inue semus?
E cuddu
cun d'unu risigheddu sutta e sos mustatzos biancos
gioghittat unu pagu cun sos matulos de sas craes chi portat attacadas a su cordone de s'abidu e cun calma li
rispondet:
Ma fostè no est unu certu Bachis Pisu de Arriola chi teniat unu campu de caltzoffas? No m'est connoschinde?
Deo so' cussu chi l'at avvisadu de sa diga, so' Santu Pedru! Ma non cumprendo ite che faghet fostè in su
Chelu!
Su chelu? Assora cheret narrer chi so' mortu!
- rispondet cun d'unu filu 'e oghe.
Certamente - sighit Santu Pedru - finas ai como, a memoria de Paradisu, bios non che nd' at bistadu mai!
Intendinde cussas peraulas
comente unu lampu tiu Bachis ciappat cun ambas manos su trugu 'e su santu e
istringhinde cun tottu sas fortzas
li narat a boghes:
Asi est gasi chi si mantenen sas prommissas! Nachi mi salvazis e invece mi nd'azis batidu a custu logu
desoladu! Custa mi che la pagas!
abboghinait istringhinde semper prus forte.
Santu Pedru
cun d'unu prammu 'e limba in fora
primmu de li mancare s'alientu resultat a bettare duas boghes:
Azudu.azudu!
In pagos segundos arrivan trumas de anghilos e de santos de dogni categoria chi tentan de liberare su santu dae
sa furia de s'arriolesu chi non podet supportare sa leada in giru
e cheret sa vendetta a d'ogni costu.
In pag'ora su santu est salvu! Ma cantu est costadu! In terra b'at muntones de chilcos de lughe tottu troffizados
anghilos cun sas alas ispilidas e truncadas chi si lamentan addoloridos
e pummas
pummas in tottue.
Tiu Bachis
presu manos e pese
setzidu in mesu e sas pummas
arranzat e accorriat sas dentes. In cussu
momentu s'intenden longos sonos de trumba e in mesu 'e tantas nues in colore 'e oro arrivat unu carretto tiradu
da doighi anghileddos nudos e rassottos.
A intro b' at unu giovanu a pettorras nudas e gai lanzu chi si contan tottu sas costas; in conca a su postu 'e su
berreto portat inghiriadu unu rampu de longas ispinas.
A sa guida 'e su carreto b' at unu tzieddu
de siguru prus betzu de Matusalemme
cun s'alba longa finas a pese
e tottu inghiriadu de lughes de dogni colore.
Comente lu 'ien tottu sos presentes si imbrenugan e
inculbande sa conca fin'a terra
si ponen a cantare
...Gloria... Gloria.... Tiu Bachis invece a cantu podet
est frastimande in campidanesu.
Ite esti succedendi!?
- narat su etzu abbaidande in cara s'omine arrennegadu.
Chi ni esti fostetti?
- rispondet tiu Bachis.
Ah! Custa est bella! - torrat su etzu faeddande in dun'atteru de sos tantos limbazzos sardos - No l'at bidu
comente mi tenene in consideratzione tottu sos anghileddos e sos santos? Deo soe DEUS e innoghe cumando
tottu deo
Intendinde cussas peraulas tiu bacchis truncat su cordone e tentat de si lampare a cara e su tzieddu ma de
colpu li mancan tottu sas forzas
e pranghinde s'imbrenugat a denanti de s'omine luminosu nandeli:
Fostè ad a esser Deus cantu cheret ma segundu me est un imbroglione de sos mannos
E Deus chi a forza de passare sa ferias in sardigna at imparadu finas a cantare a poesia in sardu
li rispondet:
postos in chelu fattu apo unu saccu
po ti mandare duas imbarcaziones
si no approfittas de sas occasiones
assora ti lu narzo...tue ses maccu!!"
Renzo Rosa
via Amendola 12
09078 ScanoMontiferro (or) tel3476785172
Titolo | S' ISTORIA DE TIU BACHIS PISU DE ARRIOLA |
Sezione | |
Autore | Renzo Rosa |
Nome | C20060015 |
Anno | 2006 |
Argomento | |
Descrizione | |
Lingua | |
Editore | Premio Ozieri |
Contributore | TecnoService |
Tipo | |
Formato | |
Fonte | Premio Ozieri |
Relazione | Concorso Premio Ozieri 2006 |
Copertura | Italia, Sardegna, Logudoro |
Diritti | Comune di Ozieri - Premio Ozieri |
Analisi del Testo |