Premio OzieriPremio Ozieri di Letteratura Sarda 

Informazioni sull'opera

TESTO


SA SORRASTRA

Sa nae de sa Tirrenia avanzat bianca e lizzera subra sas undas; attesu s'iden
già sas domos bascias 'e Portudurre e su portu pienu 'e barcas.
A dresta duas turres pintadas a istriscias biancas e rujas annunzian sa
presenzia de sa centrale elettrica a caivone e de sa petrolchimica cun sas lughes
totu azzesas in mesu a su lentore; a manca una barca bettat sa rete e girat in
tundu.
S'intendet su sonu 'e su motore.
Rosa est ìstracca; ma sa mente sua est ischidada: no bidet s'ora de arrivire a
domo 'e sa sorrastra Filumena
chi l'at invitada pro su chimbantesimu
anniversariu de sisposaliziu cun Giuanne.
Sun sas sette e mesu de manzanu e zertu su pullman fit potidu arrivire a
B.M. da inoghe a un'ora e tota sa familia l'aiat potida aisettare in sa piatta 'e sa
carrela longa e pustis aiat potidu immulzare umpare a issa: caffellatte
pane
asadu
oppuru fioccos 'e avena...! "Semus in su duemiza e tres ... podet
essere...! Zertu no mi poto aisettare su fogu in terra e totu sezzidos in tundu
aisettende ch'iscaldet sa chena avanzada dai sa notte prima! pensat Rosa.
... Aiat battoros annos cando sa minnanna l'iscaldiat un ou sutta sa chigina
e l'infundiat calchi bicculu 'e pane 'e chivalzu; sa sorrastra e sos fradiles Pedru e
Paulu
cun babbai Giuanne e mammai Vittoria sezzidos affaccu a issa
mandigaiant su pane a fittas infustu in su brou 'e fae!
Su fumu faghiat lacrimare sos ojos de Rosa e Pedru su fradile naraiat: "Su
fumu a sas bellas!"
Sa nae si frirnmat..; Rosa leat sa buscia
e suppurtat cun pazienzia sa fila
pro 'essire dae sa nae!
In su matessi tempus cun sos ojos de sa mente bidet: su pullman chi intrat in
bidda e tota sa familia (Filumena
su maridu Giuanne cun sos fizos: Caderina

Antotu
Michele e Giuanne cun sas familias issoro; Maria Giuseppa sa vedova de
su fradile Pedru mortu dae un annu)
chi aisettat in sa piatta 'e sa carrela longa...
... "Ma cantu sun minore custas domos 'e Portudurre... cunfrontadas cun
cussas 'e Genova chi sun gai altas chi paret chi arrivin finzas a su chelu!
No creo chi sos nebodes benzan a m'aisettare a sa corriera; no s'ischit
comente sun sos giovanes de oe?
Sa corriera curret...; a dresta e a manca aivures de oltigiu e de lande in
mesu a mudegiu siccu.

Mancu male no at leadu fogu!
Acco' sas domos coloradas de B.M.!

Acco' su mulinu... Inoghe maghinaian su trigu!
Acco' sa piatta!
Sa corriera si frimmat... In mesu a sa zente b'est sa sorrastra!
Est bascitta
cun sos pilos biancos
sa cara ruja sana
unu pagu rassitta.
S'abbrazzan e si 'asan. "Ebè
coment'istas?" "Bene e tue?"
Rosa est in bidda da un'ora e at già immentigadu su profumu de su
romasinu e de su mudegiu chi aiat intesu cando sa nae fit intrende in su portu;
como intendet su fiagu chi essit dae sa ziminea proite sa sorrastra at azzesu su
fogu dae manzanu chitto e tota sa familia umpare immulzat. Filumena affittat su
pane cun d'unu ulteddu mannu e Micheli unu de sos fizos l'asat imbenugiadu
addananti a sa ziminea. Onzi tantu si girat e abbaidat sa cara bianca de sa
muzzere chi faghet ballare sa fizzighedda in eoa.
Giampaulu
Maria e Elisa sos fizos de Caterina e Saivadore su fizzu de
Antotu
sun incantados
mudos fissende Rosa chi narat: "Deo so tia 'ostra!"
Issa chircat in onzi modu de lo faghere faeddare ma est totu inutile!
Tando s'incinat e leat sa buscia chi aiat arrumbadu a sa mesa in terra e nde
'ogat sos donos chi aiat battidu dae Genova pro totu: duas tazzas pro immulzare
cun s'orulu de oro zecchinu pro Filumena e Giuanne; unu braccialetto de prata a
sas muzzeres de sos nebodes e unu a Caderina; un'istecca de sigarettas
americanas a Micheli e una a Antoni; una pupia pro Elisa
una pro Maria; unu
paju de patinos pro Giampaulu; unu pallone pro Saivadore; unu bambocciu de
gomma chi galleggiat pro sa fizza de Micheli.
Totu sun cuntentos e mandigan chistionende:
Ebè como in pensione ses?
Emmo, no l'ischides?
rispondet Rosa.
E ite faghes como?
Ti mancat s'iscola?
Proite no tinde benis a bidda?
Ite faghes a Genova sola?
Issa rispondet a totu sas chistiones
ma onzi tantu cascat proite at sonnu: aiat
passadu una notte mala: fis sempre buliada!
Chircat de resistere proite est troppu cuntenta de istare incue cun sos suos
chi l'abbrazzan cun sos oios caldos e sinzeros; ma su chelu de Santu Aine chi idet
dae su balcone est anneuladu e aiat cheffidu riposare un'ora a su mancu: est
troppu istracca!
Sa sorrastra cun d'una ojada lu cunprendent e la faghet intrare in un
apusentu ammobiliadu cun: un armadio de nughe
una mesa
unu lettu cun
lentolos de linu e tres cadreas.
Riposadi sorrastra mia chi ses istracca!
narat prima de la lassare sola.
Rosa si corcat
ma su sonnu no benit: sos lentolos sun de cussos antigos de
linu pesante e issa no los supportat.

Cantu tempus est passadu... !
Rosa s'est laureada in su '53 e at tribagliadu in s'iscola in giru pro s'Italia;
Filumena est emigrada in Franza cun su maridu in su matessi annu
proite in
Sardigna non bi fit tribagliu. Prima però s'est cogiuada...! Rosa idet sa sorrastra
comente si su tempus si siat frimmadu: est imbenugiada addananti ass'altare in
costume biancu e ruju; at sos ojos serios e fissat s'immagine de sa mama de Deus
chi tota illuminada paret chi sia dende sa benediscione a sos isposos; a dresta de
s'isposa b'est Giuanne s'isposu
puru isse seriu.
Rosa chircat de drommire
ma como apparit una fila de feminas: giovanas

bezzas e pizzinnas in costume
comente in pruzzisione passan in piatta 'e creja
cun d'una couvula in conca piena de donos pro sos isposos: piattos
ciccheras

tazza
mantas
tiazas
asciugamanos
dulches
pane e puru puddas.
In coghina sos omines de sa familia sua ammanitan s'ustu: petta de
porcheddu
de anzone
casu e saltizza.
Intendet in carrela sa boghe de babbai Giuanne: "Batti su sale!" "Movedi!"
Sega!
Duas alas de zente 'ettan piattos pienos de trigu e cunfittura in terra pro sos
isposos; sos piseddos curren in mesu pro collire sa confittura.
Est mesudie
subra su giannile de sa domo sa mama de s'isposa aisettat sos
istranzos cun d'unu piattu de trigu in manu.
Intro
sas cadreas assentadas in su passadissu e su rosoliu coloradu subra sa
mesa in sas ampullas
aisettan.
Dulches in cantidae: biscottos
amarettos
caramellas
confitturas e
cioccolatinos.
Sa domo de pedra a unu pianu
est illuminada dae su sole; un'iscala istruita
e in pigada collegat sa coghina a s'apusentu; su lettu de sos isposos estidu a festa
cun d'una manta 'e seda celeste est pienu de regalos e de bigliettos de
deghemizza francos; sos isposos sezzidos in mesu a sos parentes e amigos rien e
s'abbaidan in sos ojos.
Como Filumena est tota cana e puru Giuanne at perdidu totu sos riccios
biondos de cando fit giovanu. Paren proprio duos rassos benestantes franzesos!
pensat Rosa.
Ma dinari ndan fattu in Franza? Zertu, si no no aian festeggiadu
s'anniversariu cun baranta invitados!
Bi sunu parentes e amigos!
Sun resessidos a totu...! Sun resessidos a totu...!
Quasi fit dromminde!
A unu zertu puntu apparit mammai Vittoria cun d'unu risu chi nd'essit dai
sa'ucca isdentigada mentres umpare a babbai Giuanne est in pe' subra sa nae pro
Tolone e la salutat cun sa manu.

Totos duos sun bestidos a sa sarda: issa cun d'una munnedda longa e unu
muncaloru in conca; isse cun d'una bistimenta de vellutinu nieddu.
Sun andende a Franza pro 'istare cun sa fiza e su enneru e connoschere sos
nebodes chi sun naschidos incue.
Propriu issos chi no sun andados mai nemmancu in continente!
Rosa s'ammentat ancora su contadu chi l'aiat fattu mammai Vittoria cando
fit torrada dae Franza in su '70 "Cando fia in Franza
nisciunu mi cumprendiat
proite deo faeddaia in sardu e cando andaia a s'ispacciu a faghere s'ispesa
indicaia sa merce cun su poddighe e naraia: "Chelzo cussu!" Ma cando deo e
Giuanne semus andados a tribagliare in sa 'inza amus connotu binzatteris
ipagnolos e che cumprendimus pari! Es passadu un annu...
A custu puntu
pensat Rosa
mammai Vittoria at cunvintu sa fiza a torrare
a bidda!"
Filumena e Giuanne an comporadu sa domo, ma non una domitta comente
cussa chi aian prima de partire in Franza, ma una domo manna cun d'una coghina
inue bistan 20 personas, una ziminea inue coghen 3 anzones, tres apusentos e
s'ortu addaisegus 'e sa domo.
Sos fizzos sun andados a iscola e puru si an appidu difficultades cun sa
limba italiana, s'an leadu totu sa licenza media.
Zertu nisciunu s'est laureadu! Caderina b'at proadu ma sas difficultades pro
imparare bene sa limba italiana sun istadas tales che at abbandonadu s'iscola.
Totu però an appidu unu tribagliu e si sun cogiuados e an appidu fizos chi
sun creschende e sun andende a iscola!


Ad unu zertu puntu Rosa intendet unu zoccu a sa gianna e pustis chi at
nadu: "Avanti!" bidet Caderina chi lestra lestra l'abbrazzat e narat in franzesu:
Ma tante, ma tante!
Rosa l'abbaidat: "Es propriu bella Caderina
cun cussos pilos e ojos
nieddos!"
Sinde pesat e andat inue b'est ischimuzu: in s'apusentu mannu.
Sos regalos sun totu fora de sas iscatulas subra su lettu cun sos bigliettos de
augurios affaccu...
Filumena est abbaidende sas ciccheras chi at rezzidu comente donu!
... Est ora de mandigare: duas mesas longas sun istadas apparizzadas dae
tres piseddas. Totu sun sezzidos como!
Su coghineri cun su cappellu biancu servit sos ciccioneddos cun sa bagna de
pumatas friscas e casu sardu bonu.
Giuanne est sezzidu affaccu a sa muzzere
a sa sorre
a sos fizos e nebodes


est allegra e faeddat mesu in italianu e mesu in franzesu: totu rien.
Filumena onzu tantu a boghe alta narat: "E bastada cun su 'inu
chi ti faghet
male!"
Ma isse buffat su matessi e ripondet: "S'aba a sos malaidos!"
Rosa sezzida affaccu a sa sorrastra
in prinzipiu est timida in mesu a tanta

zente....; ma pianu pianu iscominzat a faeddare cun d'unu pastore chi es sezzidu
addenanti a issa.
Est unu pastore riccu; s'idet dae sa bistimenta bona
chi at dae su rolozu de
marca
dae sas botas de pedde e dae sas manos cun sas ungias segadas
dae cussu
chi naret: connoschet totu sas legges chi tutelan sa pastorizia e Rosa cun tota sa
laurea chi at no est bona a rispondere.
Sa notte in s'appusentu pensat a sa solitudine de sa vida sua
sena maridu e
sena fizos. "Mancu male chi appo meda amigos e meda interessos!
Cras devo andare a Otranto a su forum donne prc. Est unu campeggiu
nazionale de sas feminas de su partidu prc. Cras m'avvio! So istada bene in domo
de sorrastra mia
ma sa vida mia est un'attera.

Cando enzo a bidda
mi paret de essere un'istranza
mi paret de no ischire
prus faeddare; sos atteros an sempre ragione e deo tortu".
Sincras Rosa at leadu sa nae de linea e at lassadu sa Sardigna pianghende

cun sa buscia piena de cucumere
basilicu
zuccas
casu saltizza e ozu.
Pesaiat unu quintale!

SCHEDA DELL'OPERA
TitoloSA SORRASTRA
Sezione
AutoreMaria Salvatora Carta
NomeC2003005
Anno2003 
Argomento 
Descrizione
Lingua 
EditorePremio Ozieri
ContributoreTecnoService
Tipo 
Formato 
FontePremio Ozieri
RelazioneConcorso Premio Ozieri 2003 
CoperturaItalia, Sardegna, Logudoro
DirittiComune di Ozieri - Premio Ozieri
Analisi del Testo

Novità

NOVITA'

Epigrafia Giudicale. Sant’Antioco di Bisarcio: un’epigrafe commemorativa (1190-95)

 di Gian Gabriele Cau

 

Il saggio è stato pubblicato in  «Sardegna Antica: culture mediterranee», n. 50 (2016), pp. 35-42.

 

 

In una precedente occasione, sulle pagine di questa rivista, si è trattato di una iscrizione graffita nella chiesa di S. Antioco di Bisarcio, in agro di Ozieri. Si presentò, allora, uno studio sull’epigrafe

NOVITA'

Un inedito simulacro del Cristo Risorto (1780 circa) di Giuseppe Antonio Lonis, nella chiesa di S. Lucia di Ozieri

di Gian Gabriele Cau

 

Nel primo numero della «Voce del Logudoro» di quest’anno (VdL 22 gennaio) si dava notizia di cinque inediti simulacri del patrimonio di arte sacra di Ozieri, attribuiti, sulla base dell’analisi stilistica, a Giuseppe Antonio Lonis concordemente considerato dalla critica il massimo rappresentante dell’arte scultoria in Sardegna della seconda metà del Settecento.

Eventi e Iniziative

PRIMO PIANO

61^ EDITZIONE: PREMIASCIONE ONLINE!

SAPADU SU 27 DE FREARZU, A ORA DE SAS 17,00 PREMIASCIONE CUN DIRETTA ONLINE YOUTUBE DE SA 61^ EDITZIONE DE SU PREMIU OTIERI

Pro bider sa diretta clicca custu: Youtube Premio Ozieri

OTIERI: SA PATRIA DE SA POESIA

PRIMO PIANO

SEMIFINALE POETRY SLAM SARDEGNA 2020

col patrocinio del Premio Ozieri di Letteratura Sarda ed il Comune di Ozieri, ospiteremo la Semifinale del Poetry Slam Sardegna.

Venerdì 11 settembre, CAMPETTI SAN GAVINO, ORE 20,00 - Ingresso libero
(ATTENZIONE: IN CASO DI MALTEMPO L'EVENTO SI TERRA' AL TEATRO CIVICO "ORIANA FALLACI")
L'evento è parte integrante del ricco programma della 61^ edizione del premio Ozieri di Letteratura Sarda ed inserito nel cartellone della manifestazione “ESTIAMO IN PIAZZA 2020”, organizzata dal comune di Ozieri.

PRIMO PIANO

61^ EDITZIONE: SOS PREMIADOS

PREMIO OZIERI - 61a Edizione 2020

 

V E R B A L E    D E    S A    G I U R I A

 

Sos premiados

Setzione 1 - Poesia Sarda «Antoni Sanna»

  1. Giovanni Fiori: In su montiju meu
  2. Gian Bernardo Piroddi: Comente artizaias tue
  3. Pier Giuseppe Branca: Istadera de su mundu

 

PRIMO PIANO

60^ EDIZIONE - MANIFESTAZIONE PUBBLICA CONCLUSIVA

60^ EDIZIONE - MANIFESTAZIONE PUBBLICA CONCLUSIVA, PREMIAZIONE DEGLI AUTORI E RECITA DEI LAVORI.

OZIERI, SABATO 29 FEBBRAIO 2020 - TEATRO CIVICO "ORIANA FALLACI", ORE 15,30

Ospiti:

i poeti premiati nelle 3 sezioni del bando, Banda Brigata Sassari, Giuseppe Meloni (storico), Salvatore Ligios (fotografo/editore),

Torna all'inizio del contenuto